Curso de irlandés: lección 33 (Estoy haciendo)

Para expresar acciones que están en marcha, se emplea la forma progresiva del verbo: se construye con el verbo + el sujeto + ag + el gerundio del verbo en cuestión:

  • Tá mé ag scríobh. (Estoy escribiendo). >>> del verbo scríobhann (escribir).
  • Tá Niamh ag canadh. (Niamh está cantando). >>> del verbo canann (cantar).
  • Tá Enma ag foghlaim Gaeilge. (Enma está aprendiendo irlandés). >>> del verbo foghlaimíonn (aprender).

En este caso, la g de ag sólo suena delante de vocal: así, uno dice a’scríobh, a’canadh

Algunos sustantivos se usan también en esta construcción en lugar de gerundios. Es el caso de los siguientes:

  • Tá mé ag obair anseo. (Estoy trabajando aquí) (lit., estoy en el trabajo aquí).
  • Tá duine éigin ag caint. (Alguien está hablando). (lit., alguien está en conversación).

Por supuesto, se puede construir una pregunta sustituyendo por an bhfuil:

  • An bhfuil tú ag foghlaim Gaeilge? (¿Estás aprendiendo irlandés?).
  • An bhfuil tú ag obair i nDoire? (¿Estás trabajando en Derry?).

Obviamente esta estructura también sirve para frases en pasado (usando bhí en lugar de ) y en futuro (usando beidh en lugar de ):

  • An bhfuil tú ag imeacht? (¿Te estás marchando/estás saliendo?
  • Tá muid ag dul abhaile. (Os estáis yendo a casa).
  • An mbeidh tú ag tiomáint abhaile? (¿Irás conduciendo –en coche- a casa?
  • Bhí muid ag ithe béile. (Estábamos comiendo carne).
  • Beidh siad ag teacht amárach. (Ellos estarán viniendo mañana).

Hay que tener en cuenta que un nombre que vaya detrás del gerundio y dependa de él irá en caso genitivo:

  • Tá mé ag ullmhú dinnéir. (Estoy preparando la cena). >>> de dinnéar (cena).
  • Tá mise ag lorg poist freisin. (Yo también estoy buscando trabajo). >>> de post (trabajo).
  • Bhí mé ag ithe mo lóin. (Estaba comiendo mi almuerzo). >>> de lón (lunch/almuerzo/comida).

Sin embargo, si el nombre va acompañado de un adjetivo, éste permanece en su forma básica:

  • Tá siad ag íoc airgead maith. (Ellos están pagando un buen dinero).

La formación del gerundio:

Existen varias terminaciones distintivas. Nota cómo se inserta al final de algunos gerundios la e o la a según vaya precedida de consonante delgada o ancha:

  • ith (comer) + e >>> ag ithe (comiendo).
  • tiomáin (conducir) + t >>> ag tiomáint (conduciendo).
  • déan (hacer) + amh >>> ag déanamh (haciendo).
  • caith (gastar) + amh >>> ag caitheamh (gastando).
  • fág (dejar, partir) + áil >>> ag fágáil (dejando, partiendo)
  • feic (ver) + áil >>> ag feiceáil (viendo).
  • féach (mirar) + int >>> ag féachaint (mirando).
  • lean (seguir) +úint >>> ag leanúint (siguiendo).
  • fan (quedarse) + acht >>> ag fanacht (quedándose).
  • éist (escuchar) + acht >>> ag éisteacht (escuchando).
  • tosaigh (empezar, comenzar) + ú >>> ag tosú (empezando, comenzando).
  • bailigh (recoger) + ú >>> ag bailiú (recogiendo).

En algunos casos no se usa ninguna terminación:

  • ól (beber) >>> ag ól (bebiendo).
  • foghlaim (aprender) >>> ag foghlaim (aprendiendo).

Otros gerundios tienen forma irregular:

  • téigh (ir) >>> ag dul (yendo).
  • tar (venir) >>> ag teacht (viniendo).

Y, como hemos visto antes, algunos sustantivos hacen de gerundios sin ninguna terminación especial:

  • Tá mé ag obair. (Estoy trabajando).
  • Tá an obair ag tosú. (El trabajo está comenzando).
Anuncio publicitario
Esta entrada fue publicada en Lengua irlandesa. Guarda el enlace permanente.

8 respuestas a Curso de irlandés: lección 33 (Estoy haciendo)

  1. lisa dijo:

    Día dhuit, a Cara Chésus!

    Tengo una duda, en la frase Tá muid ag dul abhaile (Os estáis yendo a casa), no se usa la palabra «teacht», ¿Es otra palabra la equivalente?

    Otro favor, ¿Dónde puedo encontrar la oración del Padre Nuestro o la del Ave María en gaélico?

    Gracias de antemano y que tengas un hermoso día.

  2. Lisa:
    En el diccionario de inglés-irlandés distinguen entre house/teach y home/baile. En castellano diferenciaríamos entre casa y hogar (pero hogar se usa mucho menos). Derivado de baile, existe el adverbio abhaile, que se traduce por «a casa» y se usa bastante.

    Sobre las oraciones me pongo a ello. Gracias por tu sugerencia.
    Que sea feliz, cariño.
    Un beso,
    Chesús

  3. Lisa:
    has empleado ‘teacht’ para decir «casa». Imagino que es un lapsus: casa es ‘teach’. No debes confundir esta palabra con ‘teacht’, que es el gerundio del verbo ‘tar’ (venir).
    Ánimo, vas muy bien.
    Otro beso.

  4. Pingback: Curso de irlandés: Lección 54 (Verbo: el presente -1-) « Innisfree

  5. thomas wiliams dijo:

    día:Tá do chuid ceachtanna an-mhaith agus an-éifeachtach. Tá mé i gceist, agus tú nGaeilge nó i nGaeilge bhfuil teaghlach?

  6. Bombardiere dijo:

    Caith es gastar de deterioro o gastar en términos de dinero?

    Se me gastaron loz zapatos
    Voy a gastar mi sueldo en cerveza

    GRacias Chesús

  7. maria fernanda medina dijo:

    esto cada vez se pone mas util y concreto,pero tenes que tener un poco mas de cuidado con tus lapsus,si no,como te vamos a hacer quedar tus alumnos.

Deja una respuesta

Introduce tus datos o haz clic en un icono para iniciar sesión:

Logo de WordPress.com

Estás comentando usando tu cuenta de WordPress.com. Salir /  Cambiar )

Imagen de Twitter

Estás comentando usando tu cuenta de Twitter. Salir /  Cambiar )

Foto de Facebook

Estás comentando usando tu cuenta de Facebook. Salir /  Cambiar )

Conectando a %s